<small>1936:</small>
|flag_s2=Flag of Syria (1932–1958, 1961–1963).svg|flag_s1=Flag of
Syria French mandate.svg|p2=Suriye
Federasyonu{{!}}<small>1924:</small>
|flag_p2=Flag of Syria French mandate.svg|flag_p1=Flag of France
(1794–1815, 1830–1958).svg|s1=Suriye
Federasyonu{{!}}<small>1922:</small>
|p1=İşgal Edilmiş Düşman Toprakları
Yönetimi{{!}}<small>1920:</small>
İEDTY|date_end=3 Aralık|event2="Lazkiye
Hükûmeti" olarak
adlandırılması|bayrak=Latakiya-sanjak-Alawite-state-French-colonial-flag.svg|date_event1=1923|event1=Devletin
ilanı|date_start=2 Eylül|date_pre=1918|event_pre=Fransız
işgali|common_languages=Fransızca
Arapça|map_caption=Lazkiye
Mandası'nda Nusayri
Devleti (mor)|year_start=1920|year_end=1936|empire=Fransız Sömürge
İmparatorluğu|status=1920-1922
Fransız Suriye ve Lübnan
Mandası tarafından
yönetilen bölge
1922-1924
Suriye Federasyonu devleti (Fransız
Suriye ve Lübnan Mandası
tarafından yönetiliyordu)
1925-1936
Fransız Suriye ve Lübnan
Mandası tarafından
yönetilen devlet|harita=French Mandate for Syria and the Lebanon map
en.svg|adı=Nusayri Devleti}} Nusayri Devleti (, **;), 1922'ye kadar
Nusayri Bölgesi olarak adlandırıldı (), başlangıcından 1922'de
Suriye Federasyonu'na entegrasyonuna
kadar yerel olarak baskın olan Nusayrilerden
oluşan, I. Dünya Savaşı'ndan sonra günümüz
Suriye'sinin kıyısında bir Fransız manda
bölgesiydi.1 Milletler
Cemiyeti Fransız
Mandası 1920'den 1946'ya
kadar sürdü.2
Bölge; ağırlıklı olarak kırsal, heterojen bir nüfusa ev sahipliği yapan kıyı ve dağlık bir bölgedir. Fransız Mandası döneminde bu devletin kurulmasının bu bölgenin dağlık oluşu ve bu kırsal alanlarında yaşayan Nusayrilerin şehirleşmiş Sünni'lerden farklı görülmesi ve Nusayrilerin Sünni baskısından korunmak istenmesidir ancak bu özellikle büyük şehirlerde tam olarak sağlanamamıştır, örnek olarak liman kenti Lazkiye'nin toprak sahibi aileleri ve nüfusunun yüzde 80'inin Nusayri Bölgesi kurulmadan önce Sünni Müslüman olduğu tahmin edilir. Lazkiye'nin Sünni popülasyonu ancak Nusayri Bölgesi kurulmasından, kırsal alanda yaşayan Nusayri'lerin şehirlere, özellikle Lazkiye'ye, Sünniler için çalışmaya gelmesi ve Hafız Esad'ın politikalarının da sonucu olarak iç savaştan önce azınlık seviyesine düşmüştür ve Suriye İç Savaşı öncesi tahminlere göre şehrin yüzde 50'si Nusayri olmuştur. Devletin genel nüfusunun yüzde 70'i Nusayrilerden oluşuyordu.3 Nusayri bölgesinin kırsal alanlarının yüzde 62'si Nusayrilerden oluşuyordu.
Nusayri Devleti, güneyde Büyük Lübnan ile sınır komşusudur; kuzey sınırı, Nusayrilerin nüfusun büyük bir bölümünü oluşturduğu İskenderun Sancağı ile idi. Batıda Akdeniz vardı. Suriye ile doğu sınırı kabaca El Nusayriye Dağları ve Asi Nehri boyunca kuzeyden güneye uzanıyordu. Modern Lazkiye ve Tartus Valilikleri kabaca Nusayri Devletini kapsar. Her ikisi de günümüzde çoğunluk Nusayri nüfusa sahiptir. Günümüz es-Sukaylabiye, Masyaf, Talkaleh ve Cisr eş-Şuğur ilçelerinin bazı bölümleri de devlete aitti.
I. Dünya Savaşı'nın sonunda Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşü (30 Ekim 1918'de Mondros Mütarekesi ile) dağılmakta olan imparatorluğun vilayetlerinin kontrolü için bir mücadeleye yol açtı. 1918 yılı itibarıyla Fransa, Emir I. Faysal önderliğinde Lübnan ve Suriye'yi işgal etti.4 1920 yılına gelindiğinde, bölgede artan Fransız karşıtlığı, 7 Mart 1920'de Kral I. Faysal'ın5 yönetiminde Suriye Arap Krallığı'nın kurulmasına yol açtı. Suriye Arap Krallığı, Fransız protestolarına rağmen başlangıçta İngilizler tarafından desteklendi.6 İngilizler desteği geri çektiler ve 5 Mayıs 1920'de İtilaf Yüksek Konseyi, Fransız Cumhuriyeti'ne7 "Suriye ve Lübnan" için resmi dilleri Fransızca ve Arapça olan bir manda yayınladı. General Gouraud, Suriye toprakları yüksek komiserliği ve Fransız kuvvetlerinin başkomutanlığına atandı.8
Lübnan'ın nüfusu Fransız yanlısıydı; Suriye'ninki pan-Arap milliyetçi bir eğilimle Fransız karşıtıydı.9 Fransızlar, mandanın Suriye özyönetimi ile "tutarsız" olmadığında ısrar etti. Kral Faysal'ın Temmuz 1920'de (Fransa'nın baskısı altında) ülkeyi terk etmesi10 ve İngiltere'nin Fransa'nın iddiaları karşısında yönetimine verdiği desteği çekmesi üzerine Suriyeliler mandayı kabul etmek zorunda kaldılar.11
O sırada Fransızlar, Suriye'nin birleşmesi için yerlilerin haykırışlarını reddetmişti.12 Eylül 1920'nin başlarında Fransızlar, demografik bölgelere yerel özerklik vermek için heterojen nüfusa dayalı olarak manda topraklarını böldü.13 Bazıları, Fransızların kasıtlı olarak nüfusu bölmek için hareket ettiğini ve "milliyetçi ajitasyonun kentsel bulaşmasının" yayılmasını sınırladığını iddia ediyor.14 2 Eylül 1920'de kıyı ve dağlık bölgede Nusayri köylerinden oluşan bir "Nusayriler Bölgesi" oluşturuldu. Fransızlar bu ayrılığı, dağlıların çevredeki Sünni nüfustan dini açıdan farklı olan "geri kalmışlıklarını" öne sürerek haklı çıkardılar. Bölünme, Nusayri halkını daha güçlü çoğunluklardan korumayı amaçlıyordu.15
I. Faysal'ın yönetiminin görece bağımsızlığından sonra, Fransız sömürgeciliği hoş karşılanmıyordu.16 Bölünmelerin, Müslüman çoğunluk yerine Hristiyan bir azınlığın çıkarlarına hizmet ettiği, sömürge yönetimini desteklediği ve muhalefeti bastırdığı düşünülüyordu.17
Salih el-Ali, kıyı kenti Lazkiye'nin doğusundaki Nusayri bölgesinde 1919 Suriye İsyanı'na önderlik etti.18 Ali, öncelikle Nusayri bölgelerini dış müdahalelerden korumakla ilgileniyordu. İsyanları milliyetçi hareket tarafından motive edilmedi; bununla birlikte, daha fazla Nusayri özerkliği için onunla özdeşleştiler.19 İsyancılar, Ekim 1921'de iki yıl boyunca Fransız karakollarına baskın düzenledikten sonra Fransız kuvvetlerine teslim oldular.20
1922'de Fransız yönetimi, Halep, Şam ve Nusayri Bölgesi devletlerini temsil eden konseylerden oluşan seçilmiş bir hükümet kurdu.21 Haziran 1923'te General Maxime Weygand başkanlığındaki Fransız yönetimi, devletlerin kendi temsilci konseylerini seçmelerine izin verdi. Fransız yetkililer ve milliyetçiler arasında bir yarışma olan ön seçim, Suriyeliler tarafından hileli olarak kabul edildi (çoğu 26 Ekim seçimlerini boykot etti). Milliyetçi eğilimlerden yalıtılan Nusayri Devleti, ön seçimlerde yüzde 77'lik bir katılımın ardından 12 kişilik konseyine 10 Fransız yanlısı temsilci seçti. Milliyetçi Şam ve Halep'te böyle rakamlar görülmedi.22 Nusayriler, Suriye birliğini talep eden Sünni ve Hristiyan nüfusun aksine Lübnan toprakları ile gruplanmayı tercih ettiler.23 Bu ilk seçimlerde Fransız desteğinin çoğunluğu, Fransızların öncelikle yararlandığı kırsal nüfustan geldi.24
1 Ocak 1925'te Suriye Devleti, Şam ve Halep devletlerinin bir Fransız birleşmesinden doğdu. Lübnan ve Nusayri Devleti ise dahil edilmedi.2526
Belki de Türk Bağımsızlık Savaşı'ndan (1919-1921) esinlenen Büyük Suriye İsyanı, Cebel el-Dürzi kırsalında başladı. Sultan el-Atraş tarafından bir Dürzi ayaklanması olarak27 yönetilen hareket, Abdurrahman Şahbandar liderliğindeki bir grup Suriye milliyetçisi tarafından benimsendi ve Halep ve Şam devfetlerine yayıldı.2829 Temmuz 1925'ten Haziran 1927'ye kadar süren isyan, beş yıllık Fransız egemenliğine karşıt, anti-emperyalist bir yanıttı.30 Dürziler için bu isyan, Suriye birliğine yönelik bir hareket değil, sadece Fransız yönetimine karşı bir protestoydu.31
Kırsal Nusayri bölgesi, Büyük İsyan'a büyük ölçüde dahil değildi.32 Fransızlar, Dürzi ve Nusayri gibi dini azınlıkları desteklemiş ve onları ana akım milliyetçi kültürden izole etmeye çalışmıştı.33 Kırsal Nusayri topluluklarından birçok genç erkek, sosyal ilerleme için özel gruplara (o sırada Suriye'deki Fransız kuvvetlerinin bir parçası) katılarak Fransız birliklerine katıldı.34 Azınlık topluluklarından toplanan bölgesel güçler olan bu birlikler, genellikle sivil kargaşaları bastırmak için kullanıldı.35
Itamar Rabinovich36, Nusayri halkının Büyük Ayaklanma'ya ilgisiz kalmasının üç nedenini öne sürdü:
Nusayri Devleti 1920-36 yılları arasında birbirini izleyen Fransız valiler tarafından yönetiliyordu:4041
Ağırlıklı olarak devlet şehirlerinde yaşayan Sünni toprak sahipleri, Suriye birliğinin destekçileriydi; ancak Fransızlar, yiyecek ve içecek sağladıkları kırsal Nusayri toplulukları tarafından desteklendi.42
1930'da Nusayri Devleti, Fransızların 1936'ya kadar Arap milliyetçilerine tek tavizi olarak Lazkiye Hükûmeti şeklinde yeniden adlandırıldı.43
3 Aralık 1936'da (1937'de yürürlüğe girdi) Nusayri Devleti, Fransızlar tarafından Ulusal Blok'a (yarı özerk Suriye hükümetinin iktidar partisi) bir taviz olarak Suriye Cumhuriyeti'ne dahil edildi.44
Bölgede çok sayıda Nusayri ayrılıkçı hissi vardı, ancak siyasi görüşleri tek bir ses halinde koordine edilemedi. Bu, çoğu Nusayri'nin "Lazkiye ve Hama'da ikamet eden ağırlıklı olarak Sünni bir toprak sahibi sınıf tarafından sömürülen" köylü statüsüne bağlandı.45 Nusayri aşiretleri arasında da büyük bir hizipçilik vardı ve Nusayri Devleti çok az organize direnişle Suriye'ye dahil edildi.
1939'da Ulusal Blok partisi, Suriye hükümetinin Fransız etkisinden özerkliğini artıramaması nedeniyle Suriye halkının gözünden düştü. Başbakan Cemil Merdam 1938'in sonunda istifa etti.46 Fransızlar iktidar boşluğunu doldurdu, parlamentoyu dağıttı, Suriye milliyetçiliğini bastırdı ve Fransız destekli Nusayri ve Dürzi topraklarının özerkliğini artırdı (Suriye'nin birleşmesini engelledi).
II. Dünya Savaşı, Suriye'de güçlü bir İngiliz varlığı kurdu. Haziran 1940'ta Üçüncü Cumhuriyet'in düşüşünden ve Fransızların Mihver Devletlerine teslim olmasından sonra Vichy Fransası, İngiltere ve Özgür Fransa Temmuz 1941'de ülkeyi (ve Lübnan'ı) ele geçirene kadar Suriye'yi kontrol etti. 1942'de Lazkiye ve Dürzi bölgeleri Suriye kontrolüne geri verildi.47 Savaşın sonunda, Suriye'deki Arap milliyetçileri iktidar için başka bir oyun oynamaya hazırdı.
Fransızlar 1946'da Suriye'den ayrıldı ve yeni, bağımsız hükümet üç yıl sürdü (1949 askeri darbesine kadar).48 Suriye Ordusu'na, Fransız Mandası Levant Ordusu'ndan (bağımsızlıktan sonra Suriye Ordusu halini aldı) kalan Nusayri, Dürzi ve kırsal Kürt Sünni topluluklarından acemi askerler hakimdi. 1949 darbesinden sonra Nusayriler, 1960'larda subay oldular ve devlet teşkilatına hakim oldular.49 Eski Devlet Başkanı Hafız Esad ve oğlu Beşşar (şimdiki devlet başkanı), Nusayri kökenlidir.
Suriye İç Savaşı'nın bir sonucu olarak 2012'de, Şam'ın düşmesi durumunda Nusayri Devleti'nin Beşşar Esad ve hükümet liderleri için bir sığınak olarak yeniden yaratılma olasılığına dair spekülasyonlar vardı.50515253 Ürdün Kralı II. Abdullah, domino etkisinden korkarak bunu çatışmadaki "en kötü durum" senaryosu olarak nitelendirdi: Bölge çapında sonuçlarla ülkenin mezhepsel hatlar boyunca parçalanması.54
Lazkiye nüfus sayımı, 1921-2255 |
Din |
Nusayriler |
Sünniler |
Hristiyanlar |
İsmaililer |
Toplam |
Nusayri | Sünni | İsmaili | Hristiyan | |
Nüfus | 173.000 | 32.000 | 5.000 | 36.000 |
1923 Nusayri nüfus sayımı56
Lazkiye (başkent) | Kentsel | Kırsal | |
Nüfus | 36.687 | 41.687 | 610.820 |
1943 Lazkiye nüfusu57
Dosya:Stamp Alaouites 1926 10pi air.jpg|alt=Brown postage stamp with red airplane|Bir çift sürşarj: 10 kuruşluk Suriye pulu üzerinde bir uçağın (hava postası) üzerinde "Alaouites"
Orijinal kaynak: nusayri devleti. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Provence, Michael. The Great Syrian Revolt and the Rise of Arab Nationalism. Austin: University of Texas Press, 2005. ↩
Khoury, Philip S. Syria and the French Mandate: The Politics of Arab Nationalism, 1920–1945. Princeton: Princeton University Press,
Longrigg, Stephen Hemsley. "Syria and Lebanon Under French Mandate." London: Oxford University Press, 1958. ↩
Burke, Edmund, III. "A Comparative View of French Native Policy in Morocco and Syria, 1912–1925." Middle Eastern Studies, Vol. 9, No. 2: 175–186. May 1973. ↩
Rabinovich, Itamar. "The Compact Minorities and the Syrian State, 1918–45." Journal of Contemporary History, Vol.14, No.4: 693–712. Oct 1979. ↩
Khoury, Philip S. "Factionalism among Syrian Nationalists during the French Mandate." International Journal of Middle East Studies, Vol. 13, No. 4: pp. 441–469. Nov. 1981. ↩
Shambrook, Peter A. "French Imperialism in Syria, 1927–1936." Reading: Ithaca Press, 1998. ↩
E.J. Brill's first encyclopaedia of Islam, 1913–1936, Volume 2, page 301 ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page